تلاش یا دعا، هم تلاش هم دعا

پادشاهی دستور داد، جاسوسانی به شهری سفر کنند و میزانِ رشادت و جنگجوییِ آن‌ها را بررسی کنند تا شاه در حمله به آن شهر، تصمیم بگیرد. 

گروهِ جاسوسان به شهر آمدند. سردسته‌ی جاسوسان در شهر ساعتی چرخی زد و دید که جوانی تاری در دست گرفته، می‌نوازد و می‌گرید و می‌خواند، و می‌گوید: ای یار سال‌هاست منتظرم چرا نمی‌آیی؟ کارم از دعا و گریه گذشته است بر حالِ زارِ من ترحّمی نما!»

سردسته‌ی جاسوسان فرمان داد، گروهش دست از تحقیق بردارند و گفت: بیایید برگردیم. گروه گفتند: ما باید یک ماهی بمانیم و اخباری جمع کنیم.

سرگروه گفت: دستور را اجرا کنید! بر می‌گردیم؛ آن‌چه لازم بود من یافتم. این شهر پر از جوانانِ تنبل و بی‌اراده‌ای است که به جای جنگ و نبرد، برای به دست آوردن و رسیدن به معشوق، در گوشه‌ای نشسته و از تنبلی و کسالت اشک می‌ریزند.

من یقین دارم اگر به این شهر حمله کنیم، آنان به جای دفاع و تلاش در گوشه‌ای نشسته و فقط دعا خواهند کرد؛ دعایی که آخرش پیروزی ما بر این قومِ تنبل و تن‌پرور است.

و الَّذینَ جاهَدُوا فینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنینَ (69 - عنکبوت)
و آنان‌که در (راه) ما (به جان و مال) جَهد و کوشش کردند، قطعاً آن‌ها را به راه‌هایِ (معرفت و لطف) خویش هدایت می‌کنیم، و همیشه خدا یارِ نیکوکاران است.

 إلَیْهِ یَصْعَدُ الْکَلِمُ الطَّیِّبُ وَ الْعَمَلُ الصَّالِحُ یَرْفَعُهُ (10 - فاطر)
وکلمهِ طیّب به سوی او بالا می‌رود و عملِ صالح آن را در بالاتر رفتن، مدد می‌رساند.